Zomernieuwsbrief

Gevangenissen zitten overvol, maar een oplossing ligt niet zomaar voor de hand. Of kan het mes misschien aan twee kanten snijden en moet er voor korte gevangenisstraffen toch gekeken worden naar effectievere alternatieve straffen? In de nieuwste aflevering van Meestervertellers van het Studiecentrum Rechtspleging (SSR) gaat interviewer Daan Langkamp in gesprek met Han Moraal. Hij licht toe waarom korte gevangenisstraffen volgens de RSJ niet werken en wat effectievere alternatieven zijn.

Podcast: Waarom korte detenties niet effectief zijn

In het Advies wijziging Circulaire Gedetineerden met een vlucht- en/of maatschappelijk risico, wijziging Regeling toelating en weigering bezoek en beperking telefooncontacten en vaststelling Regeling model huisregels AIT en EBI, gaat de RSJ in op deze circulaire en regelingen, maar uit de RSJ ook zijn zorgen. De RSJ ziet namelijk een bredere ontwikkeling, waarbij sprake is van een toename aan ingrijpende toezichtmaatregelen voor een steeds grotere groep gedetineerden. De RSJ ziet dat de voorgenomen wijziging van de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) en de uitwerking van de lagere regelingen leiden tot een zwaarder EBI-regime en (het formaliseren van) een geheel nieuw en zwaar AIT-regime.

RSJ bezorgd over nieuwe, strengere maatregelen in PI: meer beveiliging leidt niet automatisch tot meer veiligheid

De beroepscommissie vult het begrip ‘een langere periode ziek/arbeidsongeschikt’, zoals opgenomen onder 3.2 Arbeid in de Regeling model huisregels penitentiarie inrichtingen, nader in.

De beroepscommissie acht een periode van maximaal drie maanden een redelijke invulling van het begrip ‘een langere periode’.

In het derde jurisprudentiebulletin van 2025: invulling begrip ‘een langere periode ziek/arbeidsongeschikt’

De Afdeling advisering van de RSJ heeft op verzoek van staatssecretaris Maeijer van Langdurige en Maatschappelijke Zorg geadviseerd over het conceptwetsvoorstel Evaluatiewet Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en Wet zorg en Dwang (Wzd). Het conceptwetsvoorstel heeft als doel mensen die met gedwongen zorg te maken krijgen betere en meer effectieve rechtsbescherming te bieden dan nu het geval is.

Advies Evaluatiewet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en Wet zorg en Dwang (Wzd)

De afgelopen jaren is de reikwijdte van het beklagrecht (oftewel: waartegen kan een gedetineerde klagen?) een veelbesproken onderwerp. Tot 1 september 2023 had de meeste kritiek op de jurisprudentie van de beroepscommissie binnen dit onderwerp de strekking “als een gedetineerde alleen maar roept dat de directeur een zorgplicht schendt, dan is hij al ontvankelijk in zijn beklag”.

In Sancties deze maand: Waartegen kan een gedetineerde klagen?

De RSJ is positief over invoering van elektronische detentie als hoofdstraf voor volwassenen, maar heeft een aantal kanttekeningen bij de manier waarop deze in het initiatiefwetsvoorstel is opgenomen.

Ook ziet de RSJ nog andere mogelijkheden waar elektronische detentie kan worden ingezet, bijvoorbeeld als executiemodel in het kader van detentiefasering en het gebruik van de enkelband bij een voorlopige hechtenis. De RSJ heeft geen bezwaar tegen de voorgestelde taakstrafverhoging voor volwassenen, maar vraagt zich af of deze verhoging echt noodzakelijk is en of daar in de praktijk behoefte aan is.

De RSJ is geen voorstander van de invoering van elektronische detentie als hoofdstraf en heeft bezwaar tegen de verhoging van het maximumaantal uren taakstraf. De noodzaak en de meerwaarde van zowel een elektronische detentie als een ‘langere’ taakstraf voor jeugdigen ontbreekt. Bovendien ziet de RSJ risico’s wanneer deze voorstellen voor jeugdigen worden doorgevoerd.

RSJ positief over de invoering van elektronische detentie als hoofdstraf voor volwassenen

De Afdeling rechtspraak van de RSJ heeft zijn Procesreglement geactualiseerd.

Per 1 juli 2025 is het nieuwe Procesreglement rechtspraak van kracht. De geactualiseerde versie betreft vooral een neerslag van de al bestaande praktijk.

Stemmen is een fundamenteel (grond)recht en ook ingesloten justitiabelen hebben in Nederland het recht om te stemmen. In de praktijk blijkt dat dit erg lastig is voor deze groep. Door verschillende belemmeringen kunnen zij nauwelijks van hun stemrecht gebruik maken. Daarmee gaan veel stemmen verloren. Stemmen zorgt bovendien voor meer betrokkenheid van justitiabelen bij de maatschappij en levert daarmee een bijdrage aan hun resocialisatie in de samenleving én aan de democratie.

Naast een nieuwsberichten in verschillende media is er ook een uitzending over het onderwerp geweest op EenVandaag die hier terug te zien is.

RSJ stelt dat er meer moet worden gedaan om het stemmen voor justitiabelen mogelijk te maken