Advies EU richtlijn jeugd

De minister van Justitie en Veiligheid heeft de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) gevraagd om te adviseren over het conceptwetsvoorstel ter implementatie van de EU richtlijn betreffende procedurele waarborgen voor kinderen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure (2016/800/EU).

Deze EU richtlijn hangt samen met vier eerdere EU richtlijnen die alle betrekking hebben op de versterking van procedurele rechten van verdachten in strafprocedures. De RSJ is positief over de vertaling van de EU richtlijn in het conceptwetsvoorstel en doet enkele suggesties voor aanpassingen.

De RSJ richt zich in dit advies op de volgende onderwerpen:

  • recht op rechtsbijstand;
  • recht op medisch onderzoek; 
  • recht op informatie;
  • vrijheidsbeneming 16- en 17-jarigen;
  • uitvoering in de praktijk.

Aanbevelingen RSJ met betrekking tot het recht op rechtsbijstand:

  • Zorg dat het recht op rechtsbijstand onverkort geldt voor jeugdigen bij misdrijven die via een strafbeschikking worden afgedaan.
  • Verbeter de rechtspositie van jeugdigen, in lijn met de EU richtlijn, door aan jeugdigen het recht op rechtsbijstand toe te kennen bij een procedure voor de kantonrechter.
  • Uit het rapport van de Commissie van der Meer blijkt dat de toegevoegde jeugdrechtadvocaat in de bestaande praktijk al onvoldoende tijd aan een strafzaak kan besteden. Dit conceptwetsvoorstel brengt nog meer taken met zich mee voor de advocaat. De RSJ adviseert om de financieringsmethodiek van de gesubsidieerde rechtsbijstand te herzien.

Aanbevelingen RSJ met betrekking tot het recht op medisch onderzoek:

  • Breng het conceptwetsvoorstel in lijn met de EU richtlijn door het recht op een medisch onderzoek in alle fasen van het strafproces mogelijk te maken.
  • De RSJ adviseert om aan te sluiten bij de regeling waarin binnen 2 uur een raadsman beschikbaar moet zijn. Dat betekent dat binnen 2 uur een medisch deskundige beschikbaar moet zijn om het medisch onderzoek uit te voeren.
  • De RSJ geeft in overweging om een beroepsmogelijkheid te creëren bij de Officier van Justitie, ten aanzien van het besluit tot het doen van medisch onderzoek.
  • Pas de bepaling over de audiovisuele opnames (art. 488ac Sv) aan overeenkomstig de bepaling over het medisch onderzoek.

Aanbevelingen RSJ met betrekking tot het recht op informatie:

  • Ontwikkel een werkwijze die waarborgt dat jeugdigen begrijpen wat hen te wachten staat.
  • Ontwikkel een informatiefolder voor LVB jongeren (met plaatjes in plaats van tekst).

Vrijheidsbeneming 16- en 17-jarigen
De RSJ adviseert om plaatsing van jeugdigen onder de 18 jaar, die onder toepassing van art. 77b Sr zijn veroordeeld tot een gevangenisstraf, in een volwassen penitentiaire inrichting uit te sluiten en te voorzien in een regeling die plaatsing in een justitiële jeugdinrichting garandeert.

Uitvoering in de praktijk
Tot slot roept de RSJ roept de minister op om ervoor te zorgen dat alle jeugdigen in
de strafketen te maken krijgen met professionals die een specifieke opleiding hebben gevolgd en deskundig zijn op het gebied van jeugd.