Hoewel al geruime tijd aandacht wordt besteed aan het kindvriendelijker inrichten van juridische procedures en al veel is ondernomen, constateert de Afdeling advisering van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (hierna: de RSJ) dat in de praktijk nog structurele verbeteringen mogelijk zijn. De RSJ brengt daarom op eigen initiatief een advies uit, waarin de grondslagen van kindvriendelijke juridische procedures in het civiele familie- en jeugdrecht worden beschreven. Dit advies is gericht aan de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.
Wat stelt het IVRK
Volgens het internationale kinderrechtenkader, met als belangrijkste basis het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), moet aan diverse grondslagen worden voldaan om ervoor te zorgen dat een juridische procedure kindvriendelijk is ingericht. Deze grondslagen houden in dat kinderen op een voor hen begrijpelijke manier moeten worden geïnformeerd, dat zij toegang moeten hebben tot steunfiguren, en dat de ruimte waar met hen gesproken wordt past bij hun leeftijd en behoeften. Daarnaast moet de mening van het kind worden meegewogen in de beslissing en moet na de besluitvorming aan het kind worden verteld wat er met zijn mening is gedaan. Tot slot moeten de betrokken professionals voldoende specialistische kennis, vaardigheden en tijd hebben.
Conclusies en aanbevelingen
In dit advies concludeert de RSJ dat een noodzakelijke voorwaarde voor het realiseren van de genoemde grondslagen is dat de betrokken organisaties werken vanuit een intrinsieke motivatie, gebaseerd op de rechten van het kind. Het horen van kinderen is dan geen doel op zich, maar een middel waarmee de rechten van het kind gerespecteerd worden. De RSJ vindt dat de betrokken organisaties in de gelegenheid moeten worden gesteld om vanuit deze intrinsiek gemotiveerde houding te kunnen werken. Dit betekent dat de randvoorwaarden, zoals voldoende kennis en vaardigheden en de beschikbaarheid van voldoende tijd, op orde moeten zijn. Omdat dit (nog) niet altijd zo is, is het volgens de RSJ van groot belang dat de Rijksoverheid spoedig de regie neemt in het op orde brengen van deze randvoorwaarden. Daarnaast vindt de RSJ dat de Rijksoverheid actief moet inzetten op een uniformere werkwijze als het gaat om de invulling van de grondslagen in de praktijk. Bij de uitwerking daarvan moeten kinderen worden betrokken.