Knelpunten zorgen voor stagnatie in door- en uitstroom tbs-gestelden
Verschillende knelpunten zorgen ervoor dat een deel van de tbs-gestelden langdurig in tbs-klinieken verblijft zonder dat er enig perspectief is op door- of uitstroom. Tbs-klinieken worstelen met deze groep.
Dat staat in het advies van de RSJ Langdurig in de tbs, dat is uitgebracht aan minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
Effectief en toekomstbestendig
Voor een deel van de tbs-gestelden is uitstroom niet mogelijk door aanhoudend delictgevaar. Er zijn echter ook tbs-gestelden die potentieel wel zouden kunnen uitstromen, maar waarvan de behandeling stagneert door diverse knelpunten.
Dit is problematisch omdat naast het voorkomen van recidive, een goede door- en uitstroom van belang is voor een effectief en toekomstbestendig tbs-stelsel. De RSJ heeft daarom de knelpunten in kaart gebracht en doet enkele aanbevelingen om de situatie te verbeteren.
Langdurig tbs-gestelden
Er zijn bijna 400 tbs-gestelden die langer dan acht jaar in de tbs verblijven, maar nauwelijks perspectief hebben op door- of uitstroom. Voor een aanzienlijk deel van hen is de mogelijkheid op door- en uitstroom in potentie wel aanwezig, maar stageert de voortgang van de behandeling door diverse factoren.
Maatregelen met een belemmerend effect
Een knelpunt dat ervoor zorgt dat een deel van de tbs-gestelden niet kan door- of uitstromen, zijn de generieke maatregelen die worden genomen naar aanleiding van incidenten. Deze maatregelen beperken in ernstige mate de ruimte die nodig is om in de behandeling maatwerk te kunnen leveren en te kunnen leren van fouten.
Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat een tbs-gestelde een jaar niet met verlof mag als hij later terugkeert van een verlof dan is afgesproken. Dit geldt ook als het vermoeden bestaat van een strafbaar feit, zoals handel in softdrugs. Gedurende dit jaar staat de behandeling stil.
Krachtenveld politiek, media en samenleving
Een ander knelpunt vormt de druk op het tbs-stelsel door de politiek, media en de samenleving. Incidenten in de tbs zorgen voor veel aandacht. Dat geldt ook voor kleine incidenten die niet tot ernstige risicovolle situaties leiden.
De verwachting wordt gewekt dat elk risico te vermijden is, ook risico’s die weinig gevolgen hebben voor de veiligheid van de maatschappij. Dit leidt tot een spreekwoordelijke kramp bij de diverse verantwoordelijken.
Personele en financiële problemen
Verder wordt krapte in capaciteit, personeel en structurele financiering ervaren. Het tekort aan deskundig en ervaren personeel leidt tot onvoldoende continuïteit en tot wachttijden in de behandeling van tbs-gestelden. Het leidt ook tot risico's voor personeel en patiënten.
Advies RSJ
Om de door- en uitstroom van tbs-gestelden te verbeteren doet de RSJ onder meer de volgende aanbevelingen:
- Schaf generieke maatregelen af die professionaliteit en maatwerk beperken. Een voorbeeld hiervan is de regel ‘één jaar geen verlof’.
- Heroverweeg de directe verantwoordelijkheid van de Minister bij individuele verlof- en voortgangsbeslissingen.
- Investeer in personele capaciteit en structureel budget.
- Zorg dat er een reëel beeld ontstaat van het tbs-stelsel. Investeer continu in een positieve relatie met de politiek en de media.
- Zorg voor verbreding van de huidige LFPZ (voorheen: ‘longstay’) tot een ‘pauze- of perspectief-voorziening’ met een lage behandeldruk. Dit voorkomt dat tbs-gestelden soms meerdere malen worden overgeplaatst naar andere klinieken.
- Zet zorgconferenties in bij vroege stagnatie en gebruik deze om de behoefte aan door- en uitstroomplaatsen te inventariseren. Het inkoopbeleid kan de nodige innovatie van nieuwe voorzieningen faciliteren.